Dat de schilder Ernst Leyden tijdens zijn verblijf op Urk (1919-1921) bijzonder fraai werk gemaakt heeft, weten we maar al te goed. Diverse musea bezitten werk van de schilder en ons plaatselijke ‘Oude Raadhuis’ heeft zelfs een speciale Leyden-zaal. Medio 2023 is zijn werk ook in de tentoonstelling Kunstenaarsdorpen in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen te zien. Van Leyden zijn nu zo’n 27 Urker schilderijen en aquarellen bekend; de enkele keer dat er zo’n werk in de handel komt, moet er flink in de buidel worden getast. Het is dan ook uitzonderlijk als er een fraai Urker werk voor een luttel bedrag kan worden aangekocht.
Dat laatste gebeurde een aantal maanden geleden. Op een kleine veiling was een forse aquarel te koop van een onbekende schilder (geen signatuur) van ‘Meisje in Zeeuwse dracht’. Een dergelijke omschrijving passeert kopers en zoekmachines die ‘Leyden’ of ‘Urk’ als steekwoord hanteren. Toch kreeg ik meteen een seintje van twee personen. Wat denk je, kan dit van de hand van Ernst Leyden zijn? De stijl en techniek van de schilder verraadt zichzelf: het werk is ‘signed all over’.
Inderdaad was dit wat vergeelde aquarel een fraaie Urker Leyden. Onbekend en – voor een portret- zeer fors. Als er nog twijfel bestond werd die tijdens de restauratie weggenomen: onder de oude wat verbrokkelde lijst was keurig de handtekening van Ernst Leyden verborgen!
De Urkse schone kijkt wat droef en mysterieus; die blik komt overeen met die van de visser op het grote kleurige schilderij ‘De uitvaart der vloot’. Beiden twijfelen over hun toekomst en het voorbestaan van Urk. De Zuiderzeewet is in het voorafgaande jaar aangenomen, Urk wordt eiland af, er komt een polder, en daar wordt een eilandbewoner niet vrolijk van. Anno 2023 weet de Urker dat het goed is afgelopen en kan – zeker na de aanschaf van zo’n mooi werk – met terugwerkende kracht toch een glimlach tevoorschijn toveren.
Auteur is samen met Elisabeth Oost auteur van ‘Ernst Leyden, Op Urk,1919-1921’ (Urk 2014) en De Schilders van Urk (Zwolle 2020).
Modellen en nieuwsgierige bezoekers in het atelier van Leyden (bron Archief All About Art)
Ernst Leyden in zijn Parijse atelier in 1959 met Herinneringen aan Urk op de ezel (bron All About Art)
