Kleingeld en kindersieraden, daar hadden de onderzoekers op gerekend. Op de Hofstee-locatie stond namelijk tot voor kort de Wilhelmina school en – wat langer geleden – Urks eerste officiële speeltuin. Deze speeltuin werd na veel politiek geharrewar in de vijftiger jaren geopend “om baldadigheid van de jeugd tegen te gaan” en is na bewezen diensten en veel achterstallig onderhoud eind jaren zestig definitief gesloten. Een opvolger kwam er niet; de Urker jeugd hield zich kennelijk heel koest? Na decennia van speeltuin-loze jaren heeft Urk onlangs met het Speelbos aan de Staartweg eindelijk een ietwat afgeslankte en meer aan de natuur aangepaste opvolger gecreëerd.
Niet zomaar een bel
De muntjes en kindersieraden waren dus te verwachten. Maar de speurders troffen ook een fraaie bronzen klepel aan. Duidelijk ouder dan alle andere vondsten. Hoe kwam deze hier terecht?
Er begon al snel een belletje te rinkelen: onder de ouderen onder ons roept de klepel namelijk nostalgische herinneringen op. De klepel hoorde immers bij de bel waar de oude nog in Urker dracht geklede beheerder van de speeltuin, Steven – Steventje – van den Berg (1887-1975), mee rond liep. Aan het eind van de middag luidde hij de bel om aan te geven dat het gedaan was de pret. Veel kinderen hadden indertijd de indruk dat dit de enige taak van de beheerder van de speeltuin was.
Wellicht was Steven de enige beheerder van een Nederlandse speeltuin die met een bronzen bel rondliep. Het was dan ook niet zomaar een bel; het was de bronzen Gemeentebel waarmee tot midden jaren vijftig generaties dorpsomroepers zoals Evert Weerstand (1874-1969) en Jochem Woord (1853-1913) de aandacht van het Urker publiek op zich vestigden. Dirk de Boer, betrokken bij de aanleg van gemaal, legde de omroeper met gemeentebel tijdens de Tweede Wereldoorlog vast op video. De omroepers waren een belangrijke bron van informatie tot de megafoon z’n intrede deed en – nog wat later – het vak van dorpsomroeper ter ziele ging. Een bel die dus veel ouder was dan de speeltuin en die op haar oude dag – op last van het gemeentebestuur? – in de speeltuin dienst moest doen.
De klepel van Steventje’s bel is dus terecht, de bel zelf niet. Waar zou die beland zijn? Trek aan de bel als je het weet!
Steven van den Berg, beheerder van de speeltuin
Omroeper Evert Weerstand met de gemeentebel op een foto uit 1954
Blinde omroeper Jochem Woord, met bel, aan de hand van zijn zoon